Fransa’nın sembolü olan “Horoz” Foça’dan gitme bunu biliyor muydunuz? Onlar bunu kabul etmese de tarihi kayıtlar böyle demiyor. Foça’nın (Phokaia) tarihte bilinen ismi, yüzlerce yıl önce Phokaialılar, yani Foça’nın eski sakinleri tahtadan horoz heykellerini meclislerine, tapınaklarına ve gemilerinin burunlarına koyarlarmış. Phokaialilerin sembolü horozmuş. Diriliğin ve erken uyanışın sembolü horoz!

MÖ.6. yüzyılın ilk yarısı Perslerin önlenemez yayılışına tanık olmuştu. Önünde hiçbir ordunun dayanamadığı Pers orduları Phokaia’yı kuşattılar. Kent daha önceden 18–20 metrelik surlarla çevrilmişti ama hiçbir sur Persleri durduracak kadar güçlü değildi. Savaşan Phokaialılar daha fazla direnç gösteremeyeceklerini anlayınca teslim olmak için Pers kralından bir gece süre istediler. Pers Kralı Harpagos bunu kabul etti, gece bitip sabah olduğunda ses soluk yoktu. Persler kente girdiklerinde bir uyuz köpekten başka tek canlı bulamadılar. Köle olmaktansa yurtsuz kalmayı seçen Phokaialılar kentin altındaki tünellerden değerli eşyalarını da gemilere yükleyip çoktan denize açılmışlardı. Bu yolculuktan ayrılan bir grup Fransa sahilleri olan Marsilya’ya ulaşmışlardı. Kürekli gemilerle yapılan bu yolculuk da her geminin önünde horoz sembolü bulunmaktaydı. Yaman denizciler olan Phokaialılar 50 kürekli 500 yolcu alabilen bu gemilerle birçok yerlere ulaşıp liman kentleri ve yerleşim birimleri kurmuşlardır. Bugünkü Marsilya Phokaialılar tarafından kurulmuştur. Marsilya limanında, liman binasında oturduğunuz bu şehir ve liman M.Ö. 600 yılında Phokaialılar tarafından kurulmuştur diye bir tabela yer almaktadır. Horoz sembolü de bu şekilde Foça’dan Fransa’ya taşınmış olmuş. Hızlı gemileri ile limandan limana koşup duran Phokaialılar kültürü de taşımışlar. Fransa’ya alfabeyi götürmüşler, Akdeniz’in birçok kıyısına zeytinciliği yaymışlar. Zengin bir kent olmuşlar, paraları her yerde geçerli ve değerli olmuş. Bugünkü Lapseki ve Samsun, Akdeniz’de koloniler, Güney İtalya’da Velia, Korsika’da Alalia, İspanya’da Ampuria, Mısır’da Naukratis. Kurtuluş Savaşı sonrasında Foça'dan ayrılmak zorunda kalan Rumlar, biri Selanik'te (Nea Phokea- Yeni Foça), diğeri de Atina'nın güneyinde (Palea Phokea- Eski Foça) olarak adlandırdıkları iki yerleşim oluşturmuşlardır. Yunanistan’daki Foçalılarla Türkiye'dekiler arasında dostluk ilişkileri; Kurtuluş Savaşı öncesinde olduğu gibi şu an halen sürüyor. Gal horozu sembolünün tüm Fransa'ya yayılması ise 1789 yılındaki Fransız İhtilali'nden sonra oldu. İhtilal sırasında Marsilya'da yaşayan Foçalılar, ellerinde, üzerinde horoz resmi bulunan bayraklar taşıyarak marşlar söylemişler. Bu sırada, bayrakların üzerindeki horoz sembollerini çok beğenen ihtilalciler, bunu kendilerine de sembol olarak seçmişler. Eski Foçalılar için diriliş, uyanış, güç ve yayılma anlamına gelen horoz sembolü, böylece Fransa'nın da simgesi haline gelmiş.

1966 lı yıllarda Marsilyalılar buna bir nazire yapmışlar. Foça’da ülkemizin doğayla uyumlu turistik tesislerinin ilk güzel örneği Fransız Tatil Köyü’nü kurmuşlar.

Horoz kısmına geri dönecek olursak, yaklaşık 10 yıl öncesine kadar ahşaptan bir horoz heykeli Foça meydanında bulunurken Foça Belediyesi tarafından bir açıklama getirilmeden kaldırılmış ve şimdilerde Foça belediyesinin girişinde sergilenmektedir. Foça’da bugün de bir yerlerde bir altın horoz olduğuna inanılıyor. Bir sürü insan yıllardır altın horozu arayıp duruyor, fırsat bulurlarsa da sağı solu kazıyorlar. Aslında Foça’nın ta kendisi altın horoz.

Foçalılar kentlerini şimdilerde nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan sevimli Akdeniz fokları ile simgeleştiriyorlar ama eski Foça’lıların simgesi horozdu.